Kto ponosi koszty sądowe w sprawach spadkowych?

Śmierć osoby bliskiej często wymusza na członkach rodziny uregulowanie spraw majątkowych zmarłego. Tym bardziej, jeśli nie pozostawił on testamentu. Niejednokrotnie niezbędne jest wszczęcie postępowania spadkowego i podjęcie działań, które reguluje prawo spadkowe.

Spadkobierców często nurtuje pytanie - kto ponosi koszty sądowe w sprawach spadkowych. W postępowaniach o stwierdzenie nabycia spadku i o dział spadku obowiązuje reguła, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania, które są związane z jego udziałem w sprawie. Reguluje to Kodeks postępowania cywilnego.

W przypadku kiedy spadkobiercy nie są ze sobą zgodni, ich interesy są sprzeczne, każdy z nich w innym stopniu widzi swój udział w spadku, wówczas sąd może podzielić koszty proporcjonalnie do zainteresowania lub nałożyć je w całości na jednego z uczestników. Analogicznie jest w kwestii zwrotu kosztów wyłożonych przez uczestników.

Oprócz tego, jeśli interesy uczestników są sprzeczne, wówczas sąd może nałożyć na uczestnika, którego wnioski zostały odrzucone lub oddalone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania, które poniósł inny uczestnik. Obowiązek taki może zaciążyć również na uczestniku, który postępował niesumiennie lub niewłaściwie.

Koszty postępowania spadkowego

Koszty postępowania spadkowego w dużej mierze uzależnione są od stopnia skomplikowania sprawy. Należy pamiętać, że zaliczamy do nich nie tylko opłaty sądowe. Szacując potencjalne wydatki związane z prowadzonym postępowaniem trzeba uwzględnić m.in. takie składowe, jak:

• Wpisy sądowe;
• Wynagrodzenie kancelarii;
• Ewentualne koszty opinii biegłych;
• Ewentualne koszty ogłoszeń i ustanowienia kuratora;
• Koszty założenia księgi wieczystej;
• Koszty mediacji.

Koszt sprawy spadkowej

Koszty sprawy spadkowej, które uczestnik postępowania musi ponieść, to m.in. stałe opłaty sądowe, które określa Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Według zapisów rozdziału 4. ich wartość kształtuje się następująco:

Opłata stała w wysokości 100 zł, którą pobiera się od wniosków o:

• Stwierdzenia nabycia spadku;
• Zabezpieczenie spadku;
• Sporządzenie spisu inwentarza;
• Odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

W przypadku, kiedy wnioski umieszczone są w jednym piśmie lub we wniosku o dział spadku, wówczas opłatę pobiera się od każdego z nich odrębnie.

Opłatę w wysokości 100 zł pobiera się również od:

• Apelacji, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku;
• Wniosku o zabezpieczenie spadku po cudzoziemcu;
• Wniosku o wydanie właściwemu konsulowi spadku po cudzoziemcu.

Opłatę stałą w kwocie 500 złotych pobiera się od wniosku o dział spadku, a jeżeli zawiera on zgodny projekt działu spadku, pobiera się opłatę stałą w kwocie 300 złotych.

Opłatę stałą w kwocie 1000 złotych pobiera się od wniosku o dział spadku połączony ze zniesieniem współwłasności, a jeżeli zawiera on zgodny projekt działu spadku i zniesienia współwłasności, pobiera się opłatę stałą w kwocie 600 złotych.

Jeśli mamy do czynienia ze spadkiem po kilku osobach, to pobiera się opłatę oddzielnie dla każdego żądania.

Pozostałe opłaty są uzależnione od wysokości roszczenia uczestnika.

Art. 13. w/w ustawy wskazuje:

1. W sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:

1. do 500 złotych - w kwocie 30 złotych;
2. ponad 500 złotych do 1500 złotych - w kwocie 100 złotych;
3. ponad 1500 złotych do 4000 złotych - w kwocie 200 złotych;
4. ponad 4000 złotych do 7500 złotych - w kwocie 400 złotych;
5. ponad 7500 złotych do 10 000 złotych - w kwocie 500 złotych;
6. ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych - w kwocie 750 złotych;
7. ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych - w kwocie 1000 złotych.

2. W sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.

Koszty stwierdzenia nabycia spadku

Do stwierdzenie nabycia spadku przez spadkobiercę dochodzi z mocy prawa w dacie otwarcia spadku. Ze względów praktycznych warto jednak zadbać o dokument potwierdzający ten fakt, by móc się nim legitymować wobec osób trzecich. W tym celu inicjuje się postępowanie przed sądem, który stwierdza nabycie spadku.

Jaki jest koszt stwierdzenia nabycia spadku? Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku to opłata w wysokości 100 zł. Dodatkowo należy również uiścić opłatę za wpis do rejestru, która wynosi 5 zł.

Koszty podważenia testamentu

Zgodnie z zapisami art. 945 Kodeksu cywilnego: „testament jest nieważny, jeśli został sporządzony:

• w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażeni woli;
• pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści;
• pod wpływem groźby.

Niejednokrotnie postępowanie sądowe, które dotyczy podważenia testamentu jest dość skomplikowane. Sam proces wymaga zaangażowania i pracy specjalistów i biegłych. Niezbędne jest też wsparcie pracowników doświadczonej kancelarii. Na koszty podważenia testamentu w sądzie składają się koszty biegłego ( to kwota rzędu od kilkuset do ponad tysiąca złotych) oraz pełnomocnika strony przegranej w sądzie.

Podsumowanie

Jak wynika z powyższego - koszt sprawy spadkowej jest uzależniony przede wszystkim od jej przedmiotu oraz stopnia skomplikowania. Dlatego tak ważne jest, aby skorzystać z pomocy prawnej kancelarii, która posiada niezbędną wiedzę i doświadczenie w sprawach prawa spadkowego. Dobry adwokat z pewnością uniknie niepotrzebnych błędów, które mogą generować dodatkowe koszty.