Zwolnienie kobiety w ciąży - czy jest taka możliwość?

Ciąża to, bez wątpienia, wyjątkowy czas. Niezwykle istotnym z punktu kobiety jest przeżywanie go w spokoju, bez zbędnych zmartwień i niepokojów o przyszłość. Polskie prawo pracy zagwarantowało pracownicom w ciąży odpowiednią ochronę w kwestii zachowania ciągłości pracy – co  związane jest z również z ekonomicznym zabezpieczeniem ich interesów. 

Warto jednak pamiętać, że ochrona kobiet w ciąży nie jest bezwzględna. Istnieją bowiem wyjątki, które dają pracodawcy możliwość rozwiązania stosunku pracy z ciężarną pracownicą.

Czy pracodawca może zwolnić kobietę w ciąży?

Według przepisów prawa pracodawca nie może rozwiązać umowy o pracę z kobietą, która jest w ciąży, jak również z pracownicą. Ochrona ciężarnych dotyczy również umów zawartych na czas określony oraz umów na okres próbny, które są zawarte na więcej niż jeden miesiąc. W takim przypadku umowa, która uległaby rozwiązaniu po trzecim miesiącu ciąży, jest automatycznie przedłużana do dnia porodu.

Istnieją jednak wyjątki, które dają pracodawcy możliwość rozwiązania umowy z pracownicą w trakcie trwania jej ciąży. Należą do nich:

• umowa na okres próbny została zwarta na okres jednego miesiąca,
• umowa o pracę została zawarta na okres zastępstwa za pracownika, którego nieobecność jest usprawiedliwiona,
• niestosowanie się pracownicy do regulaminy pracy,
• ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych,
• popełnienie przestępstwa, które uniemożliwia dalsze wykonywanie obowiązków,
• utrata uprawnień, które warunkują wypełnianie obowiązków zawodowych,
• ogłoszenie upadłości lub likwidacja przedsiębiorstwa.

W sytuacji, kiedy w przedsiębiorstwie mają miejsce zwolnienia grupowe, wówczas pracodawca może zastosować wobec ciężarnej wypowiedzenie zmieniające. Polega to, przede wszystkim, na zmianie warunków pracy i płacy. Do dnia porodu pracownica w ciąży będzie otrzymywać dodatek wyrównawczy do wynagrodzenia, gdyby taka umowa wpływała na pogorszenie jej warunków płacowych.

Kiedy pracodawca nie może zwolnić kobiety w ciąży?

Zgodnie z przepisami art. 177 § 1 Kodeksu pracy, pracodawca nie może w okresie ciąży wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z ciężarną pracownicą (chyba, że zachodzą uzasadnione przesłanki do wypowiedzenia umowy z jej winy). 

W wyżej wymienionym artykule jasno jest również wskazane, że umowa zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży zostaje automatycznie przedłużona do dnia porodu.

Należy również zaznaczyć, że ochrona przed zwolnieniem obejmuje ciężarną, która zaświadczeniem lekarskim potwierdziła pracodawcy swój stan.

Zwolnienie z pracy na urlopie macierzyńskim

Urlop macierzyński przysługuje każdej pracownicy, która urodziła dziecko. Nie jest on dobrowolny, ale obowiązkowy. Jeśli w dniu porodu następuje rozwiązanie umowy o pracę, to po porodzie kobieta nie będzie mogła korzystać z urlopu macierzyńskiego. Będzie jej natomiast przysługiwał zasiłek macierzyński.

Tak samo, jak w okresie ciąży, również w trakcie trwania urlopu macierzyńskiego (przy założeniu, że umowa o pracę nie obowiązywała do dnia porodu) kobietę obowiązuje ochrona. Pracodawca nie może z pracownicą rozwiązać, ani wypowiedzieć umowy o pracę. W tym przypadku obowiązują takie same zasady i wyjątki jak w przypadku okresu samej ciąży.

Zwolnienie z pracy na urlopie wychowawczym

Każdy pracownik (zarówno kobieta, jak i mężczyzna) ma prawo skorzystać z urlopu wychowawczego, który udzielany jest w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Przysługuje on pracownikom, którzy są zatrudnieni, co najmniej 6 miesięcy, a jego okres wynosi 36 miesięcy.

Pracownik, który przebywa na urlopie wychowawczym, co do zasady nie może zostać zwolniony. Jednak nie jest to ochrona bezwzględna. Pracodawca może rozwiązać z takim pracownikiem umowę, gdy:

• zachodzi uzasadniona podstawa rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika,
• pracodawca ogłasza upadłość lub likwidację firmy,
• zachodzi konieczność rozwiązania umowy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy (tryb grupowy i indywidualny).

Powołując się na treść powyższego artykułu, można stwierdzić, że błędnym jest stwierdzenie, że kobiety w ciąży nie można zwolnić. Istnieją bowiem wyjątki, kiedy pracodawca ma możliwość rozwiązania umowy o pracę z ciężarną pracownicą bez negatywnych dla niego konsekwencji. 

Sprawdź usługi w zakresie prawa pracy jakie oferuje nasza kancelaria.