Majątek osobisty małżonków - co się do niego zalicza i kto go dziedziczy?

Z momentem zawarcia związku małżeńskiego zaczyna obowiązywać tzw. wspólność małżeńska (pod warunkiem, że małżonkowie przed zalegalizowaniem związku nie zdecydowali się np. na podpisanie intercyzy). Obejmuje ona wszystkie przedmioty majątkowe nabyte wspólnie przez małżonków lub przez jednego z nich. Małżonkowie mogą dysponować łącznie takim majątkiem. Są jednak przedmioty, których nie obejmuje wspólność majątkowa. Stanowią one majątek osobisty każdego z małżonków. Co wchodzi w skład majątku osobistego, a co w skład majątku wspólnego? Szczegóły w poniższym artykule.

Co wchodzi w skład majątku osobistego małżonka

Oprócz majątku wspólnego wyróżnia się również majątek osobisty żony i majątek osobisty męża. Zgodnie z przepisami art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w skład takiego majątku wchodzą:

• przedmioty majątkowe, które zostały nabyte przez każdego z małżonków przed zawarciem małżeństwa,
• przedmioty, które służą zaspokojeniu potrzeb tylko jednego z małżonków (kosmetyki, ubrania itp.),
• przedmioty majątkowe, które jeden z małżonków nabyło przez dziedziczenie, zapis, darowiznę (jeśli spadkobierca nie postanowił inaczej),
• prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
• niezbywalne prawa, które mogą przysługiwać tylko jednemu z małżonków (np. prawo do alimentów),
• wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
• przedmioty majątkowe, które jedno z małżonków otrzymało za osobiste osiągnięcia,
• prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
• przedmioty majątkowe, które jeden z małżonków nabył za składniki majątku osobistego (chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej).

Co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków

Według przepisów polskiego prawa z chwilą zawarcia związku małżeńskiego powstaje wspólność majątkowa. Obejmuje ona przede wszystkim przedmioty majątkowe, które małżonkowie nabyli wspólnie lub osobno w trakcie trwania małżeństwa.

Art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wymienia elementy, które należy zaliczyć do majątku wspólnego małżonków. Są nimi:

• wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
• dochody z majątku wspólnego małżonków, jak również dochody z ich majątków osobistych,
• środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,
• kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie ZUS,
• środki, które zostały zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków

Majątek osobisty małżonka - kto go dziedziczy

Jeśli nie został sporządzony testament, wówczas po śmierci jednego z małżonków obowiązuje dziedziczenie ustawowe. Oznacza to, że osobami uprawnionymi do otrzymaniu spadku po zmarłym jest współmałżonek oraz dzieci spadkodawcy. Wspomniane osoby dziedziczą majątek w równych częściach, przy czym udział małżonka nie może być mniejszy niż ¼ całego spadku. 

Jeśli małżonkowie nie posiadali dzieci, spadek należy się również rodzicom zmarłego. W przypadku, kiedy oni również nie żyją, uprawnione do spadku jest rodzeństwo zmarłego.

Majątek osobisty a rozwód

Podział majątku wspólnego małżonków następuje po ustaniu wspólności majątkowej, najczęściej na wniosek jednej ze stron. Warto jednak zaznaczyć, że nie dochodzi wtedy do podziału majątku osobistego każdego z małżonków. W podziale zostają jedynie uwzględnione nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny oraz nakłady z majątku wspólnego na majątek osobisty.